چرم، ماده ای طبیعی، بادوام و منعطف است که از دباغی پوست خام جانوران، بهویژه گاو بهدست میآید. فرایند دباغی، پوست فسادپذیر را به یک مادهٔ طبیعی پایدار، دایمی و انعطافپذیر برای کاربردهای گوناگون تبدیل میکند. چرم در تلفیق با چوب، پایهٔ فناوری باستانیان را شکل میدادهاست.
صنعت چرم و صنعت خز با هم متفاوتاند. این تفاوت از اهمیت مواد خام مورد استفاده در هر کدام پیداست. مواد خام مورد استفاده در صنعت چرم، محصولات فرعی صنعت گوشت هستند؛ در حالیکه گوشت ارزش بیشتری از پوست دارد. مواد خامی که در صنعت خز بهکار گرفته میشوند، ارزش بیشتری از گوشت دارند و به همین خاطر گوشت به عنوان یک محصول جانبی تلقی میشود.
تاکسیدرمی امکان استفاده از پوست حیوانات را به انسان میدهد، البته مهمتر از پوستشان، سر و بخشی از پشت آنهاست. پوستهای خام در ساخت چسب و ژلاتین هم کاربرد دارند. چند راه وجود دارد که در نتیجهٔ آنها، پوست جانور به یک مادهٔ انعطافپذیر و محکم به نام چرم تبدیل میشود.
از چرم برای ساخت محصولات متنوعی از قبیل: کفش، لباس، کیف، جلد کتاب، مبلمان و… استفاده میشود.
چرم می تواند طبیعی و از حیوانات و یا به صورت صنعتی تولید شده باشد.
با توجه پیشرفت تکنولوژی چرم های گیاهی که حاصل فراوری گیاهانی مانند کاکتوس و ذرت بوده اند و در حال حاضر برای طرفداران گیاه خواری طرفدار زیادی پیدا کرده اند. در حاضر در ایران و مکزیک برند هایی مانند چرم کاکتوس و چرم فیل مشغول تحقیق و اجرا در این موارد هستند.
بحران اقتصادی اواخر دهه ۲۰۰۰ تأثیر زیادی بر روی بازارهای جهانی پوست و چرم داشتهاست. از سال ۲۰۰۸ تا ۲۰۰۹ میزان تولید به دلیل بحران اقتصادی در حدود ۰٫۵٪ و قیمتها تا ۳۰٪ افت داشتهاند.[۱] از سال ۲۰۱۲ قیمتها ثابت شده و با رشدی که در سالهای پس از بحران داشته، قیمتها به بالای دوران قبل از بحران رسیدهاست.
در سال ۲۰۱۷ حجم بازار جهانی کالاهای چرمی ۴۱۴٫۰ میلیارد دلار ارزیابی شدهاست[۲] و پیشبینی میشود این بازار در سال ۲۰۲۵ به ۶۲۹٫۶۵ میلیارد دلار برسد.[۳]
ه هنر چرمسازی سنتی در ایران سراجی میگویند، از این هنر در تولید انواع کیف، کفش، کمربند، زیورآلات، زین اسب و حتی تزیین صندوقهای قدیمی در ایام گذشته استفاده میشده و از قدیم به اشخاصی که به این کار مشغول بودند، سراج می گفتند.[۶]
در ایران نوشتههایی مربوط به پس از حملهٔ مغول، از خواجه رشید الدین، نشانگر آنست که تجارت چرم و پوست در ایران پررونق بودهاست، این اسناد گواه شهرت برخی شهرها مانند تبریز و شیراز در این دوره است. در دورهٔ قاجار، همدان مرکز مهم تولید نوعی چرم، معروف به «چرم همدانی» بودهاست، که از پوست گوسفند تهیه میشد. در سال ۱۲۶۷ از جمله کارهایی که امیر کبیر به نمایشگاهی در لندن فرستاد، پوست بودهاست. به علاوه در این دوره صادرات پوست و چرم، از اغلب شهرهای ایران به روسیه و عثمانی و هند رونق بسیار داشت. علاوه بر همدان، شهرهای تبریز و اصفهان نیز در تولید و صادرات چرم سهم بهسزایی داشتهاند. اولین کارخانه چرم سازی ایران در سال ۱۳۰۸ شمسی در شهر تبریز بنا شد و پس از آن در همدان، تهران و اصفهان نیز کارخانههایی تأسیس شد.[۷]
در سال ۱۳۱۱ نخستین کارخانه ماشینی و مدرن چرم سازی در همدان توسط اردشیر یگانگی بنیان گذاشته شد.[۸] تاریخ فعالیت واقعی صنعت چرم سازی در ایران را باید از تاریخ فعالیت صنعت چرم در همدان محاسبه کرد. از آن پس این صنعت به تدریج در کشور توسعه یافت به گونهای که تعداد کارخانههای چرم سازی از یک کارخانه در سال ۱۳۱۱ به ۲۲ کارخانه در سال ۱۳۲۲ افزایش یافت.[۹]